سیستم برق جرثقیل سقفی چیست؟
جرثقیلهای سقفی از جمله مهمترین تجهیزات در صنایع سنگین، کارگاههای تولیدی و خطوط مونتاژ هستند. وظیفه اصلی سیستم برق در این دستگاهها، تأمین انرژی مورد نیاز برای حرکت افقی و عمودی و کنترل ایمن آن است. برق جرثقیل سقفی معمولاً از نوع سه فاز صنعتی است و توسط تابلو برق، کابلها و ریلهای کالکتور به اجزای مختلف جرثقیل منتقل میشود.
اجزای اصلی سیستم برق جرثقیل سقفی
- تابلو برق (Control Panel):
مغز اصلی سیستم برق جرثقیل است. در این تابلو تجهیزات حفاظتی مانند فیوز، کنتاکتور، ترمینال، PLC و کنترلکنندههای سرعت نصب میشود. - کابلها و سیمها (Cables & Wires):
کابلهای تخت و گرد برای انتقال انرژی به وینچ و موتورها استفاده میشوند. انتخاب سطح مقطع مناسب کابلها در ایمنی بسیار مؤثر است. - کالکتور یا شینه برق (Conductor Bar):
مجموعهای از ریلهای برق است که جریان را در طول مسیر حرکت واگن جرثقیل تأمین میکند. این سیستم از اصطکاک و قطع ناگهانی برق جلوگیری میکند. - سیستم آویز کابل (Festoon System):
در مدلهای خاص، کابلها بهصورت آویزان بر روی قرقره حرکت میکنند تا مانع از پیچخوردگی یا کشیدگی شوند. - وینچ برقی (Electric Hoist):
وینچ وظیفه تبدیل انرژی الکتریکی به نیروی مکانیکی را دارد. برق موتور وینچ از طریق سیستم کنترل تأمین میشود. - دستگاه کنترل از راه دور (Remote Control):
اپراتور از طریق کنترل بیسیم یا با سیم، حرکات جرثقیل را هدایت میکند. ارتباط رادیویی بین کنترل و تابلو برق برقرار است.
نحوه سیمکشی برق جرثقیل سقفی
سیمکشی سیستم برق جرثقیل باید طبق استانداردهای صنعتی (IEC و ISIRI) انجام شود. مسیر کابلها باید از بخش تابلو برق شروع و تا قسمت کالکتور و سپس به وینچ ختم شود. تمامی اتصالات باید با ترمینالهای صنعتی و سرسیم استاندارد انجام گردد تا از آسیب در برابر لرزش جلوگیری شود.
نکات ایمنی در سیستم برق جرثقیل سقفی
-
- استفاده از کلیدهای حفاظتی نشت جریان (ELCB) برای جلوگیری از برقگرفتگی
-
- نصب ارتینگ (Earthing) مناسب جهت تخلیه بار اضافی
-
- بررسی منظم کابلها برای جلوگیری از پارگی و اتصالی
-
- اطمینان از سالم بودن کلید اضطراری (Emergency Stop)
-
- تست دورهای سیستم کنترل از راه دور
تعمیر و نگهداری سیستم برق جرثقیل
تعمیرات برق جرثقیل نیازمند دقت و دانش فنی بالاست. برخی از کارهای مهم در نگهداری شامل:
-
- تمیز کردن تابلو برق از گرد و غبار
-
- اندازهگیری مقاومت عایقی کابلها
-
- سفت کردن اتصالات ترمینالها
-
- تست فیوزها و قطعکنندههای مدار
-
- بررسی عملکرد سنسورها و کلیدهای حدی (Limit Switches)
تفاوت سیستم برق در جرثقیلهای مختلف
-
- جرثقیل سقفی تکپل: سیستم برق سادهتری دارد و معمولاً با کابل فستون تغذیه میشود.
-
- جرثقیل سقفی دوپل: از کالکتور بار و سیستم کنترل پیچیدهتر استفاده میکند.
-
- جرثقیل دروازهای: برق از طریق قرقره و ترولی افقی منتقل میشود.
-
- جرثقیل بازویی: سیستم برق کوچکتر و تابلو برق جداگانه ندارد.
نقش برق در عملکرد دقیق جرثقیل
عملکرد هماهنگ موتورها، ترمزها و کنترل سرعت تنها زمانی ممکن است که سیستم برق بهدرستی طراحی و نصب شده باشد. هرگونه اختلال در برق میتواند موجب توقف تولید، خطر برای اپراتور و آسیب به بار شود.
جمعبندی
سیستم برق جرثقیل سقفی قلب تپندهی این دستگاه است. طراحی اصولی، نصب استاندارد و نگهداری منظم میتواند عمر جرثقیل را افزایش دهد و از بروز خرابیهای پرهزینه جلوگیری کند. در شرکت آژند رهاورد سپاهان تمامی سیستمهای برق جرثقیلها با جدیدترین استانداردها و تجهیزات ایمن طراحی و اجرا میشوند.